انترناسيونال: شما به عنوان مسئول کمپين عليه سنگسار در کنفرانس جهاني زنان تحت عنوان پکن بعلاوه ١٠ در نيويورک حضور داشتيد. اهداف اين کنفرانس جهاني چيست و شما با شرکتتان چه اهدافي را دنبال ميکرديد؟

مينا احدي: روزهاي ٢٨ فوريه تا ١١ مارس، هزاران نفر از سراسر دنيا در محل سازمان ملل در نيويورک در کنفرانسي با عنوان پکن بعلاوه ١٠ شرکت کردند تا نگاهي به اوضاع و موقعيت زنان در دنيا انداخته و بويژه اين امر را مورد بررسي قرار دهند که پلاتفرم پاياني کنفرانس پکن در سال ١٩٩٥، "پلاتفرم عمل" تا چه حد پيش رفته و گزارش دولتها در مورد اجراي اين پلاتفرم چيست. کنفرانس پکن، ١٠ سال قبل با حضور سي هزار زن از اقصي نقاط جهان برگزار شد و در پايان در کنفرانس دولتها قطعنامه اي به تصويب رسيد که در آن از حقوق زنان و معضلات و موانع پيشاروي زنان صحبت شده و بهبود در اين موقعيت را خواستار شده بودند. ٥ سال قبل يک مجمع بزرگ بررسي و ارزيابي اين موضوع با عنوان "پکن بعلاوه پنج" برگزار شد و اين مجمع بزرگ ده سال بعد از پکن و باز هم يکي از بزرگترين تجمعات سازمانهاي مدافع حقوق زنان از سراسر دنيا بود. من عضو هيئتي بودم که از "مرکز اروپايي جمع آوري اطلاعات در مورد خشونت بر عليه زنان" و کميته بين المللي عليه سنگسار در اين کنفرانس شرکت کرديم. هدف من رساندن صداي زنان از کشورهاي اسلام زده و ايران به گوش جهانيان، به تصويب رساندن يک قطعنامه بر عليه سنگسار و در عين حال نمايندگي کردن راه حل راديکال و انقلابي در مورد معضلات زنان در دنيا بود.

انترناسيونال: همزمان با کنفرانس پکن بعلاوه ١٠ که با حضور نمايندگان دولتها برگزار شد، تجمع هزاران نماينده از سازمانهاي غير دولتي در جريان بود. شما يکي از سخنرانهاي اين بخش بوديد. برنامه تان چگونه پيش رفت؟

مينا احدي: من در اولين روز کنفرانس در يک "ورک شاپ" بهمراه رزا لوگار از سازمان "وايو" سخنراني کرديم. سازمان وايو سازماني است که در سطح اروپا به نقض حقوق زنان اعتراض کرده و اطلاعات در اين مورد جمع ميکند. نمايندگان اين سازمان از پرتغال و فرانسه و دانمارک نيز در اين جلسه گزارشاتي از موقعيت و معضلات زنان در اين کشورها به جمع ارائه دادند. من در اين جلسه در مورد موقعيت زنان در ايران و کشورهاي اسلام زده به اختصار صحبت کردم و سپس در مورد سنگسار بعنوان يک وسيله مهم در دست جريانات تروريست اسلامي و اسلام سياسي در حمله به زنان و عقب راندن آنها و مردم و همچنين در معرفي فعاليتهاي کميته بين المللي عليه سنگسار صحبت کردم و در پايان با محکوميت شديد جمهوري اسلامي بعنوان يک حکومت ضد زن، خواهان محاکمه و مجازات سران رژيم اسلامي بعنوان جنايتکاران عليه بشريت شدم. ناگفته نماند نمايندگان جمهوري اسلامي در اين نشست که چهار زن محجبه بودند، به صحبتهاي من اعتراض کرده و گفتند به اين جلسه نيامده اند که حکومتشان نقد شود. اينها البته از سوي جمع حاضر در جلسه مورد اعتراض قرار گرفته و به بيرون از جلسه راهنمايي شدند.

در عين حال من قطعنامه اي بر عليه سنگسار در جلسه سازمانهاي غير دولتي ارائه دادم که با تصويب آن در نظر داشتم نهايتا به دولتهاي مربوطه ابلاغ شود. نخست در يک مجمع بزرگ با حضور نمايندکان زنان از سازمانهاي غير دولتي از سراسر آمريکا شرکت کردم و اين قطعنامه را در اين جمع معرفي کردم، سپس در يک جلسه با حضور همه سازمانهاي غير دولتي از اروپاي شرقي شرکت کرده و اين قطعنامه را معرفي کردم و در پايان در يک جلسه با حضور همه سازمانهاي غير دولتي از سراسر دنيا اين قطعنامه قرائت شد و مورد استقبال جمع قرار گرفت. تعداد زيادي از سازمانهاي غير دولتي اين قطعنامه را امضا کردند.

انترناسيونال: مطلع شديم که سخنرانيها و افشاگريهاي شما نمايندگان جمهوري اسلامي در بخش دولتي کنفرانس را در شرايط بسيار بدي قرار داده است. دقيقا چه اتفاقي افتاد؟ واکنش نمايندگان چگونه بود؟

مينا احدي: من يک نامه سرگشاده خطاب به حاضرين در کنفرانس نوشته بودم که در آن در مورد حکم اعدام کبرا رحمانپور صحبت شده بود و اعدامهاي بيشمار در ايران افشا و محکوم شده بود. اين نامه وسيعا در بين حاضرين توزيع شد و توجه هاي زيادي بخود جلب کرد. اما روزي که قرار بود زهرا شجاعي گزارش دولت ايران به جمع را بدهد، من يک نامه و يک اطلاعيه آماده کردم که در آن گفته بوديم زهرا شجاعي چه چيز را به شما نخواهد گفت. اين متن وسيعا در بين همه شرکت کنندگان پخش شد و بويژه ساعاتي قبل از سخنراني زهرا شجاعي در بين نمايندگان دولتها و همچنين حاضرين در جلسه دولتها توزيع شد. به نحوي که همراهان شجاعي و خودش قبل از سخنراني از اين نامه اطلاع يافتند و ظاهرا اعتراض هم به اين موضوع کرده بودند. در عين حال من از مسئولين تصميم گيرنده در مورد سازمانهاي غيردولتي تقاضا کردم که به من اجازه دهند همان قدر که شجاعي حرف زده، اجازه صحبت کردن در جلسه دولتها را داشته و گزارش آلترناتيو خودم را به جمع ارائه دهم. بسياري از دست اندرکاران سازمانهاي غير دولتي به اين امر پاسخ مثبت داده و در اين مورد يک جلسه فوق العاده در محل کنفرانس گرفته شد و قرار شد با تبادل نظر با مسئولين مربوطه و بويژه مسئولين کنفرانس دولتها اين امر بررسي شود. روز بعد از اين جلسه، اعلام کردند که امکان سخنراني من در کنفرانس دولتها نيست.

مطرح کردن قطعنامه بر عليه سنگسار و افشاي جنايات جمهوري اسلامي در اين مورد نيز نفرت و انزجار زيادي بر عليه حکومت اسلامي دامن زده بود که به مذاق نمايندگان حکومت اسلامي طبعا خوش نمي آمد. بهرحال هيئت جمهوري اسلامي ايران، يک هيئت بهم ريخته، منزوي و درب و داغان بود که با افشاگريها و بويژه نامه ما که در حقيقت يک گزارش آلترناتيو در اين کنفرانس بود، خاطر اين جمع پريشان و منزوي و بي روحيه و بهم ريخته، پريشانتر شد. کلا بر خلاف تبليغات زهرا شجاعي، موقعيت اين جمع و زنان محجبه در اين کنفرانس تعريف چنداني نداشت. تصور کنيد تعداد ١٥- ١٠ نفر زن در مقابل هزاران نفر فعالين حاضر در کنفرانس، با حجاب اسلامي در کريدورها و سالنهاي جلسات رفت و آمد ميکردند. هيئت جمهوري اسلامي بطريق اولي منزوي تر و بي روحيه تر از همه بود چرا که دوران قدر قدرتي اين جماعت بسر آمده و ريختن پشمشان در ايران را در اين تجمعات نيز ميشد مشاهده کرد. وقتي من در سالنها گزارش خودمان از موقعيت زنان را با عکس زني که سنگسار ميشود پخش ميکردم، زنان با نفرت تمام از اين قوانين و مقررات حرف ميزدند و در جلسه سخنراني خودم نمايندگان محجبه حکومت هم ديدند که زنان با بغض و نفرت اين عکس را پرت کرده و بر عليه اين رفتار وحشيانه با چشم پر از اشک حرف ميزدند.

انترناسيونال: از ديگر وقايع اين کنفرانس و جايگاه آن چه چيز ديگري داريد بگوييد؟

مينا احدي: اين کنفرانسي بود با حضور هزاران زن که در طول دو هفته بطور فشرده در مورد همه مسائل مربوط به زندگي زنان در آن بحث و تبادل نظر ميشد. همزمان جلسه دولتها بود که امکان حضور در آنجا هم براي نمايندگان سازمانهاي غير دولتي بود. طبعا نمايندکان دولتها سعي در توجيه موقعيت وخيم زندگي زنان و يا بزرگنمايي اقدامات خود ميکردند. نماينده جمهوري اسلامي ايران در مورد ممنوعيت حجاب در کشورهاي اروپايي و در حقيقت عليه آن طرح حرف زد و در مورد ظلم و ستم بر زنان در سراسر جهان و اينکه اوضاع در همه جا بد است و بدنبال آن در مورد اقدامات حودشان و مشکلاتشان که تلويحا اشاره به اختلافاتشان بود صحبت کرد. اينها که نميتوانند رسما از قوانين و مقررات ارتجاعي و از خشونت وحشيانه حکومتشان بر عليه زنان حرف بزنند، مجبور بودند به صحراي کربلا زده و حرفهايي بزنند که ربطي به ارائه گزارش از ده سال اقدامات در مورد "پلاتفرم عمل" پکن نداشته باشد. دو روز بعد از اين گزارش عشرت شايق به حرفهاي زهرا شجاعي انتقاد کرد و از اينکه در مورد حضور زنان در نيروهاي انتظامي حکومت و مجلس حرفي نزده به وي اعتراض ميکند. و شجاعي پاسخ ميدهد که اين گزارش را با نظر خواهي تعداد زيادي تهيه کرده است. شجاعي البته بهتر از همه ميداند که وضع هيئت زنان محجبه حکومت زن ستيز اسلامي خراب بود و انزوا و بي آبرويي از سر و روي آن مي باريد.

انترناسيونال: خوشحال ميشويم در فرصتي ديگر ارزيابي مورد نظرت از کنفرانس را در انترناسيونال منعکس کنيم. آيا ميتواني حداقل به طور اختصار به رئوس ارزيابي ات از اين کنفرانس اشاره کني؟

مينا احدي: اين يک تجمع بزرگ با حضور هزاران نفر از فعالين جنبش براي آزادي و برابري زنان در سراسر دنيا بود. نفس برگزاري چنين تجمعي در خود مثبت است. در عين حال اين تجمعي است که همزمان با آن نمايندکان دولتها مجبور ميشوند به جمع گزارش داده و از اقدامات خودشان در مورد مسئله زن حرف زده و يا دفاع کنند. همين هم درخود بيانگر قدرت جنبش زنان است. اما اين کنفرانس زير نظر سازمان ملل به پيش ميرود و در حقيقت کنترل بر مباحث و خط و روش مسلط بر آن کنار آمدن با دولتها و يا در نهايت چانه زدن با دولتها براي بهبود اوضاع زنان است. اصلا هم در اينجا و هم در کنفرانس پکن که من يکي از کساني بودم که ممکن بود در کنفرانس دولتها سخنراني کنم، به وضوح ميگفتند که نبايد از هيچ دولتي رسما انتقاد کرد و اين يک پرنسيپ کار سازمان ملل است. و سازمانهاي غير دولتي با اين سياستها و با اين سختگيريها کنار آمده و در حقيقت کارشان در نهايت کنترل شده و به يک چانه زني کسالت آور تبديل ميشود که نتايج آن بسيار ضعيف است. عدم نقد دولتها، عدم ارائه تصويري واقعي از مشکلات، تصويري طبقاتي و مرتبط با منافع اقتصادي دولتهاي سرمايه داري، اين نوع فعاليتها را بتدريج حاشيه اي و حاشيه اي تر کرده و زنان را نا اميد و منزوي ميکند. اين سياست چانه زني با دولتها حتي با يک درجه اغماض، اگر مثلا در مورد سوئد و دانمارک و آلمان قابل توجيه باشد، ديگر در مورد جمهوري اسلامي ايران و عراق و افغانستان مسخره است. در همين کنفرانس زرنگترينهاي هيئت جمهوري اسلامي ايران براي آبرو خريدن از همين استدلال استفاده ميکردند. گويي سازمانهاي غير دولتي "دست ساز" حکومت اسلامي که اينها از آن نوعش بودند، در ايران هم مثل بقيه اروپا مشغول چانه زدن هستند و قرار است کم کم و بتدريج اوضاع در ايران هم بهتر شود. بويژه در مورد ايران که هر تغيير کوچکي به اعتراض و مبارزه و عقب راندن يک ماشين جنايت مخوف گره خورده است، مقايسه کردن ايران با سوئد در رابطه با نحوه تاثير گذاشتن سازمانهاي زنان بر حکومت واقعا چندش آور بود.

بهبود وضع زنان در هر جايي به اعتراض و مبارزه با حکومتها و عقب راندن آنها گره ميخورد. و اگر جنبش زنان با تسلط خط و گرايش فمينيستي اکنون در سراسر دنيا هر چه صنفي تر شده و هر چه خدماتي تر عمل کرده و خود را از دخالت در کانون اصلي سياست کنار ميکشد، و يا با کانون اصلي سياست کنار مي آيد، اگر گرايش فمينيستي در چهارچوب سيستم عمل کرده و اساسا مشغول چانه زني است، تسلط اين کرايش در همه جا زمينه را براي کنار آمدن با سياست سازمان ملل در اين نوع کنفرانسها فراهم تر کرده است. اين نوع کنفرانسها، از سوي ديگر نقطه ضعفهاي جنبش زنان را يکبار ديگر به نمايش ميگذارد.