آذر ماجدي در کنفرانس "اسلام عليه اسلام" در پاريس

مصاحبه با آذر ماجدي

انترناسيونال: هفته گذشته سازمان "آنجا، اينجا ولي باهم"، کنفرانسي در پاريس برگزار کرد. تم اين کنفرانس، "اسلام عليه اسلام" بود. از شما به عنوان رئيس سازمان آزادي زن دعوت شده بود به عنوان يکي از سخنرانان اصلي در اين کنفرانس شرکت کنيد. چگونه و به چه دلايلي شما به اين کنفرانس دعوت شده بوديد؟

آذر ماجدي: فعاليت هاي ما عليه اسلام سياسي و در دفاع از سکولاريسم، حقوق زن، جهانشمولي حقوق انسان و زنان، عليه تز راسيستي و ارتجاعي نسبيت فرهنگي و در دفاع از آزادي و برابري در سطح بين المللي شناخته شده است. تاکنون هم خود من و هم دوستان ديگر به کنفرانس هاي بسياري دعوت شده ايم. در برنامه هاي تلويزيوني و راديويي شرکت داشته ايم و در رسانه هاي بين المللي حضور داشته ايم. موضع صريح و روشن و سازش ناپذير ما در قبال اسلام سياسي و در دفاع از سکولاريسم و لزوم مذهب زدائي در جامعه کاملا منحصر بفرد است. بخصوص در چند سال اخير، بدنبال واقعه دهشتناک ١١ سپتامبر، مساله اسلام سياسي و تروريسم به يک بحث دائمي در دنياي غرب بدل شده است. موضع اصولي و روشن و آزاديخواهانه ما در قبال اسلام سياسي، جنبش ما را در کانون اين مباحث داغ قرار داده است.

به جرئت مي توان گفت که ما پرچم دفاع از سکولاريسم و عليه اسلام سياسي را هم اکنون در غرب نيز برافراشته ايم. و اين واقعيت را ديگر نمي توان انکار کرد. از کانادا تا فرانسه، از انگلستان تا اسکانديناوي از ايران تا اروپا اين جنبش ماست که در پيشاپيش يک حرکت آزاديبخش، در دفاع از برابري انسان و آزادي زن، در دفاع از سکولاريسم قرار گرفته است. برخورد ما به کميته صلح نوبل در سال گذشته که در هماهنگي با اتحاديه اروپا تلاش کرد يک جنبش اسلامي باصطلاح ميانه رو را علم کند و بنوعي براي اسلام سياسي که پس از ١١ سپتامبر ايزوله شده بود جايي در معادلات سياسي بين المللي و منطقه باز کند، توجه بسياري را بخود جلب کرد. تظاهرات ما در اسلو در بسياري از رسانه هاي بين المللي بشکل بي سابقه اي منعکس شد. بطور مشخص بي بي سي در فيلمي که درباره شيرين عبادي ساخته بود، بخشي از تظاهرات ما را منعکس و با من مصاحبه کرد. اين فيلم از طريق رسانه هاي مختلفي پخش شد. اينترنشنال هرالد تربيون در گزارشي پيرامون جايزه نوبل بخشي از مصاحبه با من و شيرين عبادي را بعنوان دو ديدگاه مختلف در کنار هم چاپ کرد.

در دفاع از قانون اخيري که در فرانسه بتصويب رسيده است، در ممنوعيت حمل و پوشيدن علائم مذهبي در مدارس و ادارات دولتي، ما اقداماتي انجام داديم و در مقابل اسلاميست ها ايستاديم. من در فوريه گذشته نيز به فرانسه دعوت شدم تا در يک ميتينگ عمومي که با حضور سازمان هاي مختلف سکولار فرانسوي و مقامات دولتي برگزار شد، سخنراني کنم. اين سخنراني با استقبال بسيار گرمي روبرو شد.

اين شمه بسيار کوچکي از فعاليت هاي ما است. ارائه آن براي توصيف و بيان جايگاهي که جنبش ما در بستر اصلي مبارزه بر سر سکولاريسم و حقوق انسان و حقوق زنان اشغال کرده، لازم است. ما تاکنون در اسکانديناوي، کانادا و انگلستان حضور چشمگيري داشته ايم ولي فرانسه ميتوان گفت براي ما مکان بکري است. اينکه ما توانسته ايم به فرانسه و به درون جنبش سکولاريستي در فرانسه که مهمترين و راديکالترين در غرب است راه پيدا کنيم، جاي خوشحالي بسيار دارد.

انترناسيونال: آيا اين کنفرانس فقط يک تجمع آکادميک بود يا اهداف سياسي اي را دنبال ميکرد؟ اگر اهداف سياسي داشت چه اهدافي را در مقابل خود قرار داده بود؟

آذر ماجدي: هم آکادميک بود و هم سياسي. سخنرانان از ديدگاه هاي مختلفي نقد خود را به اسلام و اسلام سياسي بيان ميکردند. بعضي تحقيقات تاريخي ارائه دادند، بعضي قران و اسلام را بعنوان يک ديدگاه و ايدئولوژي نقد کردند و تعدادي نيز بر جنبش اسلامي متمرکز شدند. باين معنا جالب بود. خود کنفرانس قطعنامه اي ارائه نداد و به يک جمعبندي مشخص نرسيد. اين اولين کنفرانسي بود که توسط اين سازمان و خانم سميا لابيدي سازمان مي يافت و باين معنا نيز شايد بتوان گفت آنچنان از نظر سياسي و يا افق آينده هدفمند نبود. ولي تلاشي بسيار مثبت و با ارزش بود. ٢٠٠ نفر در اين کنفرانس شرکت داشتند و با علاقه بسيار مباحث را دنبال ميکردند. در بيرون سالن و در راهروها قرار هاي تماس هاي آتي و کار مشترک گذاشته مي شد. خود من با چندين سازمان قرار تماس هاي منظم و جدي براي کار مشترک گذاشتم. همه از اين کنفرانس راضي رفتند. اميد به وجود يک جنبش بين المللي در دفاع از سکولاريسم، حقوق انسان و آزادي زن، در تقابل با اسلام سياسي و تروريسم در جمع بچشم مي خورد. بنظرم اينها دستاوردهاي مهم اين کنفرانس بود.

انترناسيونال: اين کنفرانس عنوان جالبي دارد: اسلام عليه اسلام! اين تم از نظر سازمان دهندگان کنفرانس چه چيزي را قرار بود تداعي کند؟ آيا منظور اين است که اسلام دو چهره و دو مضمون دارد؟ مثلا اسلام مترقي و مدرن و ميانه رو در مقابل اسلام ارتجاعي و افراطي؟

آذر ماجدي: من وقت نشد که با خود سميا لابيدي در اين زمينه گفتگو کنم. فقط ميتوانم تعبير خودم را بگويم، همان تعبيري که در سخنراني ام هم به آن اشاره کردم. فکر مي کنم يک منظور اين بود که کساني که بنوعي اصل و نسبشان به اسلام مربوط ميشود اسلام را نقد مي کردند. حالا يا هنوز خود را مسلمان مي دانند و يا در جامعه و خانواده مسلمان بدنيا آمده اند و زندگي مي کنند. باين معنا اين تم جالب بود و طنزي را بيان مي کرد. من در همان اول سخنراني ام به اين مساله اشاره کردم و گفتم که يک آته ئيست هستم ولي از اسلام و جنبش اسلامي تجربه دست اول دارم. اينکه از همان کودکي تقابل و تضاد عميق ميان اسلام و آته ئيسم را تجربه و لمس کردم. چراکه مادرم مذهبي و پدرم آته ئيست بود. يک مساله ديگر همان نکته اي است که شما در سوالتان به آن اشاره کرديد. اينکه اسلام دو چهره دارد و ميتوان آنرا اصلاح کرد. افراط آنرا هرس کرد و يک جنبش معتدل تري از آن ساخت. من به اين نکته هم اشاره کردم و اعلام کردم که اسلام سياسي قابل اصلاح نيست. و به تجربه مشخص ايران و جمهوري اسلامي اشاره کردم. ولي برخي از سخنرانان از همين موضع وجود دو نوع اسلام سخنراني کردند. و اسلام افراطي را نقد کردند.

انترناسيونال: مضمون سخنراني خود شما چي بود؟ لطفا محورهاي اصلي سخنرانيتان را با خوانندگان انترناسيونال در ميان بگذاريد.

آذر ماجدي: تيتر سخنراني من سکولاريسم و اسلام سياسي بود. من نقد خودم را از اسلام سياسي بعنوان يک جنبش ارتجاعي و ضد انساني و زن ستيز اعلام کردم. گفتم که جنبش اسلامي بايد به حاشيه جامعه رانده شود. اعلام کردم که اسلام سياسي تهديدي است عليه بشريت و لازم و مبرم است که يک جبهه متحد و قوي بين المللي عليه اسلام سياسي شکل بگيرد. اصولي که مي توان بر مبناي آن اين جبهه را شکل داد به اين ترتيب اعلام کردم: سکولاريسم، جدايي دين از دولت و آموزش و پروش و مذهب زدائي از جامعه؛ آزادي بي قيد و شرط بيان و نقد؛ جهانشمولي حقوق انسان و حقوق زن و برابري کامل زن و مرد؛ ممنوعيت حجاب کودک؛ و ممنوعيت مدارس مذهبي. اين خلاصه سخنراني من بود که با استقبال گرمي روبرو شد.

انترناسيونال: اين کنفرانس از لحاظ سياسي چه دستاوردي داشت؟

آذر ماجدي: همانطور که در سوال بالا اشاره کردم دستاورد سياسي کنفرانس عام بود. تجمع عده اي که عموما نقد عميق و راديکالي به اسلام و جنبش اسلاميستي ارائه دادند. هم نظري اي که در ميان حاضرين در کنفرانس وجود داشت و تماس هايي که براي کار مشترک و تبادل نظر گرفته شد. و بالاخره طرح اين بحث از طرف چندين سخنران که اسلام سياسي را تهديدي عليه بشريت خواندند، حائز اهميت زيادي است. حتي يکي از سخنرانان که اهل پاکستان است و عليه جانش فتوا صادر شده است، اسلام را جنايت عليه بشريت ناميد.

اما ما دستاورد ديگري داشتيم که اگرچه مستقيما حاصل اين کنفرانس نبود و حاصل فعاليت هاي دراز مدت و تلاش هاي پيگير ما بود ولي عملا در اين کنفرانس ماديت يافت. در پايان اين کنفرانس چند تن از سخنرانان با هم جمع شديم و بر تشکيل سازماني عليه اسلام سياسي به توافقات مشترکي رسيديم. بر برنامه کار آتي مان توافق کرديم و چندين کنفرانس و تشکيل يک وب سايت بين المللي را طرح ريزي کرديم. اين سازمان بزودي وفتي که بر روي سند اعلام موجوديت آن کاملا توافق کرديم رسما اعلام خواهد شد. اين يک دستاورد مهم است. و براي خود من بسيار جالب بود که در سخنراني ام بر لزوم تشکيل چنين سازماني تاکيد و تمرکز کردم و همان روز و همان جا توانستيم اين مساله را ماديت ببخشيم.

انترناسيونال: ارزيابي عموميتان از اين کنفرانس چيست؟

آذر ماجدي: کنفرانس خوبي بود. اطلاعات بسياري مطرح شد. نزديکي ها و آشنايي هاي مفيد و خوبي شکل گرفت. براي خود من بسيار مفيد بود. و فکر مي کنم تاثيرات آنرا سريعا بر پيشرفت کارمان خواهيم ديد. فرانسه بستر اصلي جنبش سکولاريستي در غرب است. انقلاب فرانسه يک تاريخ و سنت عظيم سکولاريستي در فرانسه ايجاد کرده است. سازمان هاي بسياري در دفاع از سکولاريسم و در نقد اسلام، اسلام سياسي و يا جنبش اسلامي بطور کلي در فرانسه وجود دارد که تشکيل دهندگان آنها شهروندان فرانسوي اي هستند که اصل و نسبشان به سه کشور تونس، مراکش و الجزاير برمي گردد. اين منطقه نيز بسيار مهم است. تماس و ارتباط منظم و فعاليت مشترک با اين سازمان ها جايگاه مهمي در مبارزه عمومي ما عليه اسلام سياسي و در دفاع از آزادي و برابري دارد. از تمام اين جهات اين کنفرانس نقش مهمي داشت و بنظر من شروع يک سلسله کارهايي از اين دست بود. براي خود من بسيار آموزنده بود و اميد بخش بود.

انترناسيونال: اجازه بدهيد سئوالم را با خبر ترور ون گوگ، فيلمساز اهل هلند بدست جريانات اسلامي تمام کنم که يک نمونه ديگر از توحش جريانات اسلامي و تعرضشان به آزادي نقد مذهب است. اين فيلمساز به جرم نمايش جنايات اسلام عليه زنان در آخرين فيلمش از طرف مدافعين اسلام کشته شده است. هدف سازماندهي چنين ترورهايي چيست؟ در مقابل راه انداختن ارعاب منتقدين اسلام توسط جريانات اسلامي چه بايد کرد؟

آذر ماجدي: اين ترور واقعا متاثر کننده است. تئو ون گوگ باين خاطر که جرئت و جسارت داشت که ماهيت زن ستيز و ضد انساني اسلام را افشاء کند، باين خاطر که آنقدر انسان و آزاديخواه بود که اين جنايات را ببيند و با توسل به نسبيت فرهنگي چشم بر آنها نبندد، توسط اسلام سياسي بقتل رسيد. بايد با تمام قوا اين جنايت و مسبب آن اسلام سياسي را محکوم کرد.اسلام سياسي يک جنبش ارتجاعي و ضد انساني است که با توسل به ترور و ارعاب تلاش ميکند هژموني خود را بر جامعه تثبيت کند و در قدرت سهيم شود. سه دهه است که ما شاهد اين سياست و روش هستيم. ما خود قربانيان دست اول اين جنش و روشهاي جنايتکارانه آن هستيم. خفه کردن صداي نقد و اعتراض تنها سلاح اين جنبش است. ترور تئو ونگ گوگ هم با همين هدف صورت گرفته است. محکم کردن صفوف مبارزه عليه اسلام سياسي، متحد کردن جنبش آزاديخواهي و برابري طلبي بين المللي تحت اين پرچم تنها راه مبارزه اصولي و ثمربخش با اسلام سياسي است. بخصوص در سه سال اخير شاهد بوده ايم که ادعاهاي دولت آمريکا و متحدينش در مبارزه با تروريسم اين جنبش تا چه حد پوچ بوده است و چگونه عملا تروريسم را از هر دو سو دامن زده و تشديد کرده است. ما بايد آن نيروي سومي را که منصور حکمت در رساله خود درباره ١١ سپتامبر به آن پرداخت، گرد آوريم، متحد کنيم و به حرکت درآوريم. بنظرم داريم در آن جهت قدم بر مي داريم. کمي کند است ولي داريم پيشروي مي کنيم. اميدوارم که تلاش هاي اخيرمان سريعا نتيجه دهد و يک قدم مهم بجلو برويم و يک سنگر مهم عليه اسلام سياسي و تروريسم آن فتح کنيم.